Serotonina

Definicja: Inaczej 5-hydroksytryptamina to ważny neuroprzekaźnik (neurotransmiter, neuromediator), czyli substancja odpowiedzialna za przekazywanie sygnałów między neuronami, a także z komórek nerwowych do komórek mięśniowych czy gruczołowy. Ta biologicznie czynna amina (organiczny związek chemiczny zawierający grupę aminową, pochodną amoniaku) jest produkowany w jądrach szwu, czyli w rdzeniu przedłużonym (część tyłomózgowia o kształcie ściętego stożka, łączy rdzeń kręgowy z móżdżkiem). Występuje też w trombocytach (płytkach krwi).

Rola serotoniny w organizmie: Serotonina jest hormonem tkankowym, aktywnym przede wszystkim w ośrodkowym układzie nerwowym i w układzie pokarmowym. W znacznym stopniu odpowiada za nasz nastrój, stąd zwana jest hormonem szczęścia. Wpływa na nasz apetyt, zwłaszcza na spożycie cukrów, niezbędnych do jej wytworzenia. Zapewnia nam więc energię życiową, ale w skrajnych przypadkach może sprzyjać problemom z kontrolowaniem wagi. Serotonina w odpowiedniej ilości gwarantuje spokojny sen, reguluje ciśnienie krwi, a nawet cykl miesiączkowy. Ma znaczny wpływ na funkcjonowanie systemu termoregulacji u niemowląt.

Źródła serotoniny: Do produkcji serotoniny niezbędny jest tryptofan, jeden z aminokwasów egzogennych, czyli takich, których nie wytwarzamy samodzielnie, ale musimy je dostarczyć w pożywieniu. Za dobre źródła tryptofanu uznawane jest mleko, sery, mięso, banany, soja. By jednak odpowiednio dużo tryptofanu dostało się do krwi, potrzebne są cukry. Jeśli spożywasz regularnie węglowodany złożone, powoli uwalniające cukier do krwi, twój nastrój jest stabilny. Łatwo przyswajalne cukry proste szybko uwalniają serotoninę, ale na krótko. Serotonina jest też uwalniana podczas seksu. Nie są to bardzo duże ilości (za stany euforyczne odpowiada dopamina), ale z pewnością wystarczające, by poczuć się odprężonym, zrelaksowanym. Znaczenie ma także światło. Melatonina, czyli produkowany przez szyszynkę hormon regulujący nasz rytm biologiczny, jest pochodną tryptofanu. Kiedy za pomocą narządu wzroku organizm jest informowany o niedoborze światła, wzrasta produkcja melatoniny, robimy się ospali, a tryptofanu zaczyna brakować na produkcję serotoniny.

Skutki niedoborów serotoniny: Gdy produkcja serotoniny zostanie skrajnie zaburzona, może dojść do poważnych problemów emocjonalnych, a nawet groźnej dla życia depresji. Podstawowe objawy to długotrwały spadek nastroju, przewlekły smutek, niezależnie od okoliczności, brak apetytu, ale i objadanie się (szczególnie słodyczami), brak chęci do życia, wahania nastroju (od euforii do rozpaczy) niezrozumiałe dla ciebie, bądź otoczenia. Istnieją podejrzenia, że wciąż nie do końca rozszyfrowany syndrom nagłej śmierci łóżeczkowej u niemowląt może być skutkiem braku serotoniny.

Leczenie:Chwilowy spadek nastroju można „leczyć” słońcem, seksem czy słodyczami. Ewidentne zaburzenia w przyswajaniu lub produkcji serotoniny trzeba skonsultować z psychoterapeutą, bądź psychiatrą. Dzisiaj pokonanie depresji, dzięki powstaniu nowoczesnych leków z grupy SSRI (pierwszym był słynny Prozac), jest znacznie łatwiejsze.

• Seks, słońce, słodycze: wszystko o serotoninie
• Depresja